Financiën

De afgelopen raadsperioden is Ede in financieel opzicht redelijk ongeschonden doorgekomen. Ingrijpende ombuigingen zijn niet noodzakelijk geweest, lastendruk is afgenomen en tevens is flink geïnvesteerd dankzij onder meer de precariogelden. Net als de meeste gemeenten merken we wel dat steeds meer creativiteit wordt gevraagd bij de inzet van onze budgetten. De afhankelijkheid van het Rijk blijft daarbij onverminderd groot.

De Edese financiële positie laat zich kenschetsen door stabiliteit, duurzaam financieel perspectief en een beheerste lastendrukontwikkeling. Dit maakt het ook mogelijk om bij tegenwind een stapje achteruit te doen om de situatie te kunnen beoordelen, om vervolgens de juiste maatregelen te nemen. Tegelijkertijd merken we ook in Ede dat bij de uiteindelijke jaarrekeningresultaten de marges steeds kleiner worden. In tijden van financiële voorspoed hoeft dit geen probleem te zijn. De financiële onzekerheid is de afgelopen tijd wel toegenomen onder invloed van economische factoren als oplopende inflatie, meer dan gemiddelde prijsstijgingen in de bouw en energiesector, opwaartse renteontwikkeling en de voortdurende krapte op de arbeidsmarkt. De maatschappelijke en economische effecten van de oorlog ‘tussen’ Rusland en Oekraïne zijn ongewis, maar worden wel steeds meer zichtbaar. Dit kan van invloed zijn op de beschikbaarheid van middelen, de samenhang in de samenleving maar ook in de investeringsbereidheid en -mogelijkheden.

In het oog springend zijn de grote landelijke en Edese opgaven die op ons afkomen. Opgaven die zonder steun van buitenaf in combinatie met eigen extra inspanning niet gerealiseerd kunnen worden. In het regeerakkoord krijgen deze thema’s aandacht, al is de financiering veelal incidenteel. De financiële doorwerking van dat akkoord landt in de meicirculaire. Vooruitlopend op deze uitkomsten voorzien we omvangrijke extra middelen inclusief meer duidelijkheid over de wijze waarop het Rijk gemeenten tegemoetkomt in de benodigde middelen jeugdzorg.

De incidentele groei van de beschikbare middelen stelt ons - daar waar in voorgaande jaren/perioden veel meer sprake was van een gelijkmatige ontwikkeling - voor de uitdaging hoe we met (vooralsnog) incidentele middelen kunnen investeren in structurele opgaven.
Vanuit de regelgeving zijn we gehouden om een sluitende begroting voor te leggen aan de provinciale toezichthouder. Met als gegeven de beschikbare ruimte (inclusief de mogelijkheden vanuit de Algemene reserve en de reserve Cofinanciering) en regelgeving geven we de komende tijd uitwerking aan het bestuursakkoord.

Sociaal domein
In de meest recente planning & control documenten hebben we stilgestaan bij de verschillende stadia van transformeren binnen het sociaal domein. In bijlage 3 is toegelicht hoe de volgende ontwikkelingen zijn verwerkt in deze voorjaarsbrief:

• De beweging van maatwerkvoorzieningen naar de algemene/voorliggende voorzieningen van de sociale basis infrastructuur.
• De stand van zaken met betrekking tot de Hervormingsagenda jeugd (welke nog onderwerp van gesprek is tussen gemeenten en Rijk).
• De voortgang van de ombuigingsmaatregelen en het voorstel om de resterende ombuigingen van € 2 miljoen af te sluiten door de onderliggende budgetten ‘jeugd/wmo/participatie en inkomen’ te verlagen met dit bedrag.
• Het plan van aanpak Transformatie Sociaal Domein 2022 'Gewoon doen!’ loopt tot eind 2022.
• De resterende risico’s, onzekerheden en kansen wat betreft de financiën van het sociaal domein en de verwachte prijs- en volumecompensaties.

Financieel meerjarenperspectief
De voorstellen in deze Voorjaarsbrief leiden tot het volgende, voorlopige, meerjarenperspectief:

 
De uitkomsten van de meicirculaire worden, gezien het moment van verschijnen, afzonderlijk aan u voorgelegd. Hierin nemen we een geactualiseerd meerjarenperspectief op alsmede het verloop van de algemene reserve.